Bibliografia adnotowana

          Czytelnictwo dzieci i młodzieży ma ścisły wpływ na ich rozwój intelektualny i powinno być traktowane jako ważny czynnik w kształtowaniu osobowoœci. Książki powodują, że czytelnik wzbogaca swoje słownictwo, rozbudza swoją wyobraźnię i staje się wrażliwszy. Proces czytania jest ciągłym doskonaleniem myślowego rozwoju dziecka, rozwija sprawnoœć intelektualną. Brak oczytania uniemożliwia właściwe wyrażanie swoich myœli i poglądów. Obcowanie z wartościową książką jest bardzo ważną i pożądaną formą spędzania czasu wolnego, szczególnie wobec ogromnego rozwoju konkurencyjnych mediów: telewizji, Internetu czy też wobec zagrożeń wynikających ze złego wpływu rówieśników. Dla wielu współczesnych nastolatków czytanie przestało być jednak atrakcyjną formą spędzania czasu wolnego.

            „Czytanie trzeba polubić, nikogo nie zmusi się do niego siłą. Żeby czytać, trzeba także mieć określone zainteresowania i związane z nimi motywy czytania. Do tych motywów można zaliczyć zaspokajanie potrzeb, a także rozwój osobowoœci i pomoc w twórczym działaniu”[1].  Jak zatem spowodować, żeby zachęcić dziecko do lektury? Przyczyną nieczytania w dużej mierze może być nieumiejętnoœć doboru książek.

            Poniższa bibliografia, przedstawiona w układzie alfabetycznym,   adresowana jest do nastoletniej młodzieży. Uważam, że rekomendowane książki mają dużą szansę na „rozczytanie” młodego człowieka. „Warto (...) pamiętać, że współczesne dzieci nie mają chyba zbyt wielkiej cierpliwoœci do szczegółowych opisów, ich uwagę może przyciągnąć raczej dynamiczna akcja, dobra konstrukcja opowieœci, trochę tajemniczoœci...”[2] Zalecane pozycje charakteryzują się takimi właśnie cechami, mogącymi zdobyć uznanie i aprobatę odbiorcy. Napisane są łatwym i jasnym językiem, często dowcipnym.

            W codziennej pracy staram się zachęcać do czytania wszystkich uczniów, zarówno tych aktywniejszych, jak i tych, którym czytanie niekoniecznie kojarzy się z przyjemnoœcią. „Oporni” czytelnicy otoczeni są szczególną opieką i poświęca się im dużo czasu.

  Sporządzenie tego wykazu poprzedziły liczne rozmowy z czytelnikami starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum oraz wywiad w bibliotece publicznej. Odwiedzałam księgarnie, aby przyjrzeć się nowościom książkowym i umieścić je w spisie. Przeglądałam też czasopisma młodzieżowe z recenzjami książek oraz serwisy internetowe o książkach dziecięcych i młodzieżowych.

Andrews Kate: Trzynastolatki. Warszawa, Jaguar, 2005, 294 s.

            Książka opowiada o życiu trzech odlotowych trzynastolatek. Carrie pisze opowiadania i ubiera się na czarno, co jej mamę doprowadza do szału, Alex uwielbia jeŸdzić na deskorolce, a Sky lubi zakupy, telewizję, modę i ploteczki. Zakręcone nastolatki różnią się diametralnie, mimo to świetnie się dogadują. Ciekawy styl pisarki zachęca do przeczytania tej książki. Można w niej szukać odpowiedzi na pytanie, czy warto poświęcić się dla przyjaźni.

Budzyńska Małgorzata: Ala Makota. Warszawa, Bertelsmann Media 2000, 262 s.

[1] Grażyna Lewandowicz: Dlaczego nie czytają. „Poradnik Bibliotekarza”

[2] Rozmowa z Joanną Papuzińską: http://www.miastodzieci.pl/artykuly_archiwum.php/id,90,kat,7.html

         Jest to książka napisana w formie dziennika. Ala ma 13 lat i zwariowaną rodzinkę, z którą niezbyt się dogaduje. Dziennik jest powiernikiem jej smutków i radości. Kłopoty ze znalezieniem chłopaka, rozwód rodziców, brak talentu literackiego, kłopoty w szkole – z tymi wszystkimi problemami musi uporać się bohaterka. Niewątpliwym atutem książki jest humor oraz mądrości życiowe i aforyzmy, którymi wzbogacone są zapiski. Dalsze perypetie Ali opisane są w kolejnych częściach.

Byng Georgie: Niezwykła księga hipnotyzmu Molly Moon. Warszawa, Egmont, 2003, 296 s.

            Książka przyciąga wzrok nietypową, połyskującą okładką. Bohaterka Molly Moon to wychowanka domu dziecka, w którym opiekę nad nią sprawuje niesympatyczna opiekunka, a rówieśnicy jej dokuczają. Nauczyciele też pozostawiają wiele do życzenia, a jedyną bliską jej osobą jest kolega Rocky. Pewnego dnia Molly znajduje w bibliotece  Niezwykłą Księgę Hipnotyzmu, z której uczy się hipnotyzowania. Zakompleksiona i nieœmiała dziewczynka zyskuje niezwykłą moc. Chociaż przygody Molly nie są zbyt realistyczne, żywa akcja i liczne niespodzianki sprawiają, że od lektury książki trudno się oderwać. Czytelnicy z pewnością chętnie sięgną po kolejne części tej książki.

Colfen Eoin: Lista życzeń. Warszawa, WAB, 2004, 280 s.

            Bohaterkę książki po śmierci matki wychowuje brutalny ojczym. Dziewczynka poprzez splot różnych okolicznoœci bierze udział we włamaniu, które kończy się katastrofą... Piekło i Niebo walczą o duszę Meg, ona sama zaœ musi udowodnić, że nie zasłużyła na potępienie. Wartko i dowcipnie opisane są zmagania z zastępami szatana, a zakończenie jest zaskakujące. Czytelnik obok rozrywki znajdzie w tej książce poważne, życiowe przesłanie.

Cormier Robert: W kole. Warszawa, Egmont, 2005,  232 s.

            Adam Farmer przemierza na rowerze Stany Zjednoczone, szukając rozwiązań zagadek swojego życia. Nie wie, kim jest, nic nie wie o swojej dziwnej chorobie, wciąż poznaje tajemniczych ludzi. Wskazówek udziela mu zagadkowy rozmówca. Adam powoli zapełnia luki w pamięci i odkrywa przeszłość, ale nie do końca. Lektura zainteresuje wszystkich poszukiwaczy przygód, uwielbiających książki kryminalne i sensacyjne.

Dahl Roald: Matylda. Warszawa, Zysk i S-ka, 2002, 228 s.

            Matylda jest dzieckiem o nieprzeciętnej inteligencji i bardzo, bardzo kochającym książki. W wieku 4 lat zaczytuje się Dickensem i Hemingway’em. Normalni ludzie byliby dumni, mając takie dziecko. Ale państwo Piorunkowie nie są zupełnie normalni, córka jest dla nich balastem, a najważniejszą sprawą w życiu jest oglądanie telewizji. Matylda już na początku edukacji spotyka bezduszną dyrektorkę, panią Pałkę. Jedynie w pani  Miodek bohaterka znajduje przyjazną duszę i oparcie. Pewnego dnia dziewczynka odkrywa, że posiada niezwykłą moc martwe przedmioty stają się jej posłuszne. Doprowadza tym do wielu zabawnych i niezwykłych sytuacji. Œwiat dorosłych ukazany jest jak w karykaturze, zaœ główna bohaterka to osoba niezwykle ciepła i sympatyczna. Dialogi w książce są zabawne, a zdarzenia opowiedziane dowcipnie. No i wszystko dobrze się kończy...

Funke Corneli: Król złodziei. Warszawa, Œwiat Książki, 2004, 334 s.

            Prosper i Bo to bracia, których łączy niezwykła więź. Po śmierci rodziców ciotka Estera chce rozdzielić rodzeństwo. Nastoletni Prosper nie może się z tym pogodzić i ucieka z młodszym braciszkiem do Wenecji, miasta znanego im dobrze z opowieœci mamy. Wraz z poznanymi rówieśnikami Osą, Moscą i Ricciem zamieszkują w opuszczonym kinie i pozostają pod opieką chłopca – przywódcy, zwanego królem Złodziei. Ciotka wynajmuje detektywa w celu odszukania braci. Czytelnik poprzez piękne, plastyczne opisy może podziwiać Wenecję, wyobrazić sobie opisywane miejsca i poczuć ich klimat. Książka raczej dla chłopców, ale dziewczynki również nie będą zawiedzione po jej przeczytaniu.

Geiman Neil: Koralina. Warszawa, Wydawnictwo MAG, 2003, 160 s.

            Tytułowa bohaterka przeprowadziła się z rodzicami do wielkiego domu na przedmieœciach. Rodzice pochłonięci pracą nie poświęcają jej zbyt wiele czasu, jedynaczka więc wymyśla sobie sama zajęcia. Podczas szczegółowego zwiedzania nowego domu znajduje tajemne drzwi do innego œwiata. Œwiata, gdzie rodzice mają dla niej czas, a kot potrafi mówić. Ale i w tym innym świecie nie wszystko jest tak, jak być powinno... Książka napisana jest prostym, czytelnym językiem,  opowiada o dojrzewaniu i dokonywaniu w życiu wyborów oraz walce z własnymi słabościami.

Goscinny Rene, Sempe Jean-Jacques: Nowe przygody Mikołajka. Warszawa, Znak, 2005, 640 s.

            Wszystkich, którzy znają sympatycznego Mikołajka z poprzednich książek, do tej na pewno nie trzeba zachęcać. Chłopiec, choć stara się być grzeczny, cały czas wpada w kłopoty. 

W gronie wielu przyjaciół Mikołajka jest zawsze wesoło. Książka zawiera ona 80 nowych, śmiesznych historyjek. Pomimo swojej grubości lektura jest bardzo lekka, a czyta się ją jednym tchem. Bohaterowie opowiadań na długo pozostają w pamięci . Godna polecenia dla czytelnika w każdym wieku.

Kosmowska Barbara: Buba. Poznań, Media Rodzina, 2003, 270 s.

            Ojcem bohaterki jest niezwykle zapracowany, roztargniony prezenter telewizyjny, a matką nie mniej roztargniona, kiepska powieściopisarka. Nie poświęcają swej córce zbyt wiele czasu, a właściwie wcale... Buba jest osoba rozsądną i próbuje jakoœ uporządkować ten świat. Dziewczyna ma bratnią duszę w osobie dziadka, postaci nieprzeciętnej, inteligentnej i dowcipnej. Jest to naprawdę błyskotliwa, dobrze napisana powieœć, a o takim dziadku marzy chyba każdy nastolatek.  

McDonald Megan: Hania Humorek. Warszawa, Egmont Polska 2004, 159 s.

         Tę książkę z przyjemnością przeczytają dziewczynki z poczuciem humoru. Hania ma małego brata, którego nazywa... Smrodkiem, jej kotka nazywa się Myszka, a ulubiona roślinka nosi nazwę Szczęki. Bohaterka ma dość nietypowe zainteresowania: zbieranie starych strupów, części zepsutych lalek itp. Przyjaźni się tylko z chłopcami: Ryśkiem i Frankiem. Zabawne sytuacje, które ich spotykają, potrafią zawsze obrócić w żart.

Montgomery Lucy Maud: Błękitny zamek. Warszawa, Nasza księgarnia, 1999, 192 s.

         Bohaterka książki to zakompleksiona dziewczyna z tak zwanej „dobrej rodziny”, uważana przez cały klan za nierozgarniętą starą pannę. Pewnego dnia Joanna dowiaduje  się, że jest ciężko chora na serce i pozostał jej zaledwie rok życia. W obliczu takiej perspektywy dziewczyna odrzuca wszelkie konwenanse i czas, który jej pozostał, przeżyć zupełnie inaczej.

Czy znajdzie swoje szczęście u boku tajemniczego Barneya Snaitha, o którym w miasteczku krążą ponure historie i niezwykłe plotki? Czy rzeczywiœcie potrwa to tylko rok? Pełna prostoty, wzruszająca i urzekająca książka.

Nowak Ewa: Krzywe 10. Warszawa, Egmont 2003, 221 s.

            W Krainie Tysiąca Jezior czyli na pięknych, polskich Mazurach leży wieœ Krzywe, a „10” to numer domu, w którym toczy się akcja. Książka opowiada o grupie przyjaciół, którzy spędzają wakacje w domku letniskowym. Młodzież ma wiele przygód, miłosnych rozterek i problemów rodzinnych. Powieœć jest bardzo pogodna, a czytając ją ma się uczucie przebywania z bohaterami i przeżywania z nimi wszystkich zdarzeń.

Nowak Ewa: Lina Karo. Warszawa, Egmont, 2004, 120 s.

            „Lina karo” to książka z lubianej przez dziewczynki serii Klub „13”. Bohaterka książki, Karolina, mieszka pod Warszawą. Jej ojciec jest osobą publiczną, a matka przeżywa romans. Dziewczynka jest jedynaczką, przyjaźni się z synem przyjaciółki swojej mamy. Ma skłonnoœci do zmyślania. Miłosne perypetie, kłopoty w domu, przyjaźń, kompleksy – to tematy, o których na pewno chętnie poczyta współczesny nastolatek.

Olech Joanna: Dynastia Miziołków. Warszawa, Egmont 2003,  216 s.

            Klan Miziołków to zwariowana rodzinka. Tata – Papiszon jest wiecznie nieprzytomny, a mama – Mamiszon, nieprzeciętnie zakręcona. Książka jest pamiętnikiem najstarszego syna. Młodsze siostry to również barwne osóbki, dostarczające rozrywki. W książce aż skrzy się od humoru, psikusów i dowcipów. Wszyscy mający poczucie humoru docenią nie tylko tekst, ale i ilustracje, dopełniające całości. Książkę czyta się naprawdę jednym tchem.

Piekarska Katarzyna: Klasa pani Czajki. Warszawa, Aga Press, 2004, 222 s.

            Historia „Klasy pani Czajki” toczy się wokół Małgosi, Maćka, Kamili i Czarnego Michała. Jak wygląda wymarzona, prawdziwa miłość? Co się dzieje, gdy egoizm bierze górę  nad innymi uczuciami? Wszystko, co jest ważne dla nastolatków, można znaleźć w tej książce. Czytając ją czytelnik ma wrażenie, że autorka zna od podszewki życie tej klasy.

Piekarska Małgorzata Karolina: Tropiciele. Warszawa, Nowy Œwiat, 2006, 200 s.

            Akcja powieœci rozgrywa się na warszawskiej Saskiej Kępie, a bohaterami jest grupa przyjaciół, harcerzy z zastępu „Tropiciele. Dzieci zostają wciągnięte w świat przeszłości, interesujących zagadek i niezwykłych tajemnic. Czytelnik przekonuje się, że nawet w nudnej codzienności może znaleźć się miejsce na przygodę. Intrygująca akcja powieœci z pewnością zainteresuje miłośników powieści detektywistycznych.

 Porter Eleonor H.: Polyanna. Warszawa, Prószyński i S-ka,1999,

252 s.

         „Polyanna” to książka niezwykła. Tytułowa bohaterka jest sierotą, przyjechała do swojej cioci. Na początku stosunki miedzy nimi nie układały się dobrze, ale po jakimœ czasie dziewczynka swym ciepłem, dobrocią i optymizmem zdobyła serce swej opiekunki. Polyanna przeżywa wiele przygód oraz rozwesela wszystkich swoją grą w „zadowolenie”. Ta pełna ciepła i uroku książka przekonuje wszystkich, jak wielkie znaczenie w życiu ma przyjazny stosunek do ludzi i świata.

Simon Francesca: Koszmarny Karolek. Warszawa, Znak, 2002, 96 s.

            Tytułowy bohater książki jest całkowitym przeciwieństwem swojego brata – Doskonałego Damianka. Karolek i jego przyjaciele:  Wredna Wandzia, Bezwzględny Bolo, Chciwy Henio i Muskularny Miecio mają  głowy pełne koszmarnych, wprost trudnych do wyobrażenia pomysłów. Czytając te książkę nie sposób nie śmiać się, a po przeczytaniu czytelnik z pewnością sięgnie po kolejne książki z tej serii.

Sommer-Bodenburg Angela: Wampirek. Warszawa, WAB 2004, 164 s.

            Pozostawiony sam w domu dziesięcioletni Antoœ spotyka stupięćdziesięcioletniego wampirka Rydygiera. Wiek wampira jest odpowiednikiem wieku Antosia, po przeliczeniu lat wampirzych na ludzkie, oczywiœcie. Autor przedstawia nam też dwie rodziny: ludzką i wampirzą, oraz ich obyczaje, wrażliwość i poczucie estetyki. Niezwykła przyjaźń między bohaterami jest dowodem na to, że przyjaźń może rozwijać się w nieprzewidywalny sposób. Wartka narracja oraz wyraziste sylwetki bohaterów całego cyklu książek o Wampirku przesądzają o sukcesie książki i jej poczytności.

Terakowska Dorota: Lustro pana Grymsa. Warszawa, wydawnictwo Literackie, 2004, 155 s.

            Trzynastoletnia Agata znajduje w tajemniczym sklepie, a następnie kupuje dziwne lustro. Odbija ono inny świat, w który wciąga najpierw psa bohaterki, a potem zmusza dziewczynkę do przekroczenia granicy rzeczywistości. W fantastycznej krainie Koral, do której trafia Agata, wszystko się może zdarzyć. Bohaterka ma w niej do spełnienia tajemniczą misję. Atutem powieści jest aura tajemniczości, doskonale oddana przez autorkę i doskonały język, którym jest napisana. „Lustro pana Grymsa” urzeknie każdego czytelnika.

Townsend Sue: Adrian Mole lat 13 i ¾. Sekretny dziennik. Warszawa, WAB, 2005, 222 s.

            Adrian Mole to przewrażliwiony na swoim punkcie nastolatek, otoczony galerią barwnych postaci: niezaradnego ojca, złośliwego i leniwego Berta, któremu bohater zobowiązał się  pomagać, obłudną babcią oraz nietuzinkowymi nauczycielami, sąsiadami i rodzicami rówieśników. Naście lat to wcale niełatwy wiek, zwłaszcza, kiedy rodzice się rozstają, matka wyprowadza się z domu, a ojciec traci pracę. „Sekretny dziennik” to książka bliska współczesnemu nastolatkowi, dobrze napisana, ukazująca świat oczami dziecka. Wzrusza i bawi. 

                                                                             Opracowała: Barbara Baranowska