Co się dzieje z moim dzieckiem?
Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania - recenzja
Poradnik Co się dzieje z moim dzieckiem? Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania wydany w 2004 roku przez Wydawnictwo Lekarskie PZWL, autorstwa Sabine Pauli, Andrea Kisch, nie jest książką medyczną. To publikacja kierowana przede wszystkim do rodziców dzieci, które jak napisano w dedykacji są inne: dzieci, które nie zawsze dostają szóstki. Adresatem publikacji są też specjaliści terapeuci, którzy na co dzień pracują z dziećmi. Pozycja składa się z wprowadzenia, 8 rozdziałów oraz objaśnienia wybranych terminów użytych w tekście.
Autorki ergoterapeutki praktykujące z dziećmi z zaburzeniami rozwoju ruchowego i postrzegania przedstawiają modelowe dzieci. Nie są to bynajmniej dzieci prawidłowo rozwijające się. Przybliżając szczegółowo ich nieprawidłowy rozwój pomagają dostrzec czytelnikowi subtelności, które pozwolą na zrozumienie istoty niektórych zaburzeń rozwojowych.
S. Pauli i A. Kisch w pierwszym rozdziale w bardzo przystępny sposób przybliżają rozwój ruchowy, psychiczny i społeczny dziecka od narodzin do 7 roku życia. Czytelnik niemal widzi opisywane ruchy dziecka, ma jego obraz sprawności intelektualnej i umiejętności społecznych. Autorki w sposób rzeczowy i przyswajalny malują postać noworodka, który rośnie i wspaniale się rozwija, by doczekać swoich 7 urodzin.
W kolejnej części poradnika poznajemy wspomnianych wyżej chłopców: Marcina, Filipa i Daniela. Każdy z nich ma wyraźne zaburzenia rozwoju w różnych obszarach. Tych modelowych chłopców witamy na świecie i niejako rośniemy razem z nimi do 7 roku życia. Przez ten czas autorki pokazują nam funkcjonowanie chłopców jako przykłady do porównania z dzieckiem prawidłowo rozwijającym się w taki sposób, by rodzic mógł dokonać wstępnej oceny własnego dziecka. Modelowe dzieci to: Marcin dziecko z ubóstwem ruchowym (słaby, hipokinetyczny), Filip chłopiec niespokojny i nieskoncentrowany oraz Daniel, dziecko nadwrażliwe na dotyk i poruszanie.
Przyczyny zaburzeń rozwoju w/w chłopców poznajemy nieco dalej, w części poświęconej przyczynom i rodzajom zaburzeń motorycznych i postrzegania. Autorki nie skupiają się jedynie na szablonowym wykazie i przyczyn, i rodzajów zaburzeń. Zapoznają czytelnika z fachowymi pojęciami (podanymi bardzo przystępnym językiem) a także związkami między przyczyną i zaburzeniem często zespołem zaburzeń popartymi konkretnymi przykładami. Choć S. Pauli i A. Kisch zaznaczają, że przyczyny zaburzeń postrzegania nie są dokładnie poznane, wymieniają te, które bierze się pod uwagę na podstawie m.in. obserwacji:
- niedotlenienie mózgu przed porodem, w czasie porodu lub po nim
- poród przedwczesny
- małe krwawienia do mózgu u wcześniaków
- choroby zakaźne matki w czasie ciąży
- alkohol, leki, nikotyna i narkotyki używane przez matkę w czasie ciąży
- niedostatek bodźców w czasie ciąży i po porodzie
- toksyny środowiskowe w powietrzu, wodzie, środkach spożywczych, środkach czystości, materiałach budowlanych i tekstyliach
- uwarunkowania genetyczne
- odrzucenie dziecka przez matkę w czasie ciąży lub po porodzie.
S. Pauli i A. Kisch wskazują na korelację zmysłów z regulacją napięcia mięśniowego, które to z kolei pozwala na współdziałanie różnych grup mięśniowych. Dzielą zaburzenia rozwoju ruchowego na dwie grupy, w zależności od stopnia napięcia mięśni (tonusu):
1. hipotonia tonus jest za mały
2. hipertonia tonus jest za duży.
Autorki wyjaśniają czym jest koordynacja, lateralizacja i koncentracja oraz ich zaburzenia. Dalszą część publikacji stanowią wskazówki dla rodziców, którzy mają podejrzenia co do prawidłowości rozwoju swojego dziecka. Przedstawione są różne metody terapeutyczne, leczenie w domu i specjalistycznej placówce terapeutycznej, w oparciu o przykłady modelowego Marcina, Filipa i Daniela.
Przedsmakiem podsumowania poradnika jest część trafnie zatytułowana Ruch działanie nauka, w którym przykłady ukazujące związek między zaburzeniami działania i myślenia, nieuchronnie zwiastują zaburzenia procesu uczenia się. Przed objaśnieniem wybranych terminów użytych w tekście autorki książki szczegółowo przedstawiają rozwój zdolności plastycznych dziecka nie tylko w kontekście zdolnoci jako takich, czy wyniku współpracy obszarów odpowiedzialnych za spostrzeganie i ruch. Fotografie prac dzieci zamieszczone w książce są wyrazem przetworzonych na obraz ich przeżyć, marzeń i lęków.
Poradnik - Co się dzieje z moim dzieckiem? Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania to książka, która nie nudzi. To książka, która w szerokiej panoramie pokazuje dziecko, które miało być ucieleśnieniem wyobrażeń rodziców, zalet i zdolności, a często nie jest, niestety. Autorki przysłowiowym palcem wskazują czytelnikowi przyczynę takiego stanu rzeczy. Ta książka, która pozwoliła mi na pochylenie się nad dzieckiem, które nieprawidłowo trzymało ołówek, które potykało się o własne nogi i dla którego dziwnie ułożone linie na kartce były ilustracją najpiękniejszego dnia w jego życiu. Dzięki tej książce zrozumiałam, jak niewiele jeszcze wiem. I jak wiele jeszcze powinnam wiedzieć, żeby w lustrze zobaczyć kompetentną nauczycielkę i kompetentną matkę.
Miłej lektury zatem życzę. Specjalistom. Tym od rodzicielstwa też.
Aneta Olszak
Nauczycielka w oddziale przedszkolnym
w Szkole Podstawowej nr 9 w Łomży
